Pim, genellikle silindirik bir şekle sahip makine elemanlarıdır. Bu elemanlar, birbirine bağlanması istenen hareketli ya da iç içe geçen parçaların uygun deliklerinden geçirilerek kullanılır. Pimler, parçaların kaymasını engelleyerek konumlarının belirlenmesine ve sabitlenmesine yardımcı olur. Ayrıca, parçaların doğru şekilde merkezlenmesini sağlarlar, böylece mekanik sistemlerin düzgün çalışmasını temin ederler. Bu nedenle, pimler makine tasarımında ve montajında önemli bir rol oynar.
Pimlerin kullanım alanları oldukça geniştir. Makine imalatında, montaj işlemlerinde, otomotiv sektöründe ve ağır sanayide yaygın olarak kullanılırlar. Örneğin, bir motor bloğunun silindir kapağı ile doğru hizalanmasını sağlamak için pimler kullanılır. Ayrıca, döner parçaların sabitlenmesinde, dişli sistemlerinin montajında ve çeşitli bağlantı elemanlarının güvenliğini artırmak için de pimler tercih edilir. Pimler, yüksek dayanıklılık ve hassasiyet gerektiren uygulamalarda, parçaların doğru konumlandırılmasını ve güvenli bir şekilde sabitlenmesini sağlar. Bu özellikleri sayesinde, mekanik sistemlerde önemli bir rol oynarlar ve uzun ömürlü, güvenilir bir bağlantı çözümü sunarlar. Genellikle çelikten yapılan pimlerin bronz, sarı, bakır veya alüminyum gibi malzemelerden de yapıldığı bilinmektedir.
Savunma sanayisinde pimler, çeşitli kritik bileşenlerin sabitlenmesi ve hizalanması için kullanılır. Silah sistemlerinde tabancalar, tüfekler ve top sistemlerinde; araç ve zırhlı araçlarda kapı menteşeleri ve süspansiyon sistemlerinde; havacılıkta uçak montajı ve helikopter rotorlarında; füze ve roketlerde bileşenlerin birleştirilmesi ve kontrol sistemlerinde; denizaltılar ve gemilerde ise su geçirmez kapaklar ve silah sistemlerinde yaygın olarak kullanılır. Pimler, yüksek dayanıklılık ve hassasiyet gerektiren bu alanlarda güvenli ve uzun ömürlü bağlantılar sağlar.
Pimlerin kullanıldığı yerler şunlardır:
Pimler, TS 2337 standardına göre sınıflandırılmıştır ve bu standart pimleri genel olarak dört ana gruba ayırır:
Konik pim türleri, merkezleme işlevinde en iyi performansı gösterir. 1:50 konik ölçüsü kullanılarak elde edilir ve istenildiği kadar çıkarılıp takılabilir. İçten veya dıştan vidalamaya uygun olan çeşitleri vardır ve somun veya tornavida ile sıkılabilirler. Özellikle gevşemeye karşı son derece güvenli oldukları bilinmektedir. Konik pimler, en maliyetli yedek parçalar arasındadır. Bunun nedeni, merkezleme işlemi için hazırlanan ve birlikte delinerek son halini almış olan parçaların, raybalanmasının ardından pimin yerleştirilmesidir.
Vidalı konik pim, içten veya dıştan vidalanabilen ve genellikle hassas mekanik uygulamalarda kullanılan bir bağlantı elemanıdır. Konik şekli sayesinde parçaların doğru bir şekilde merkezlenmesini sağlar ve sıkı bir bağlantı oluşturur. Bu pimler, gerektiğinde kolayca sökülüp takılabilir ve somun veya tornavida kullanılarak sıkılabilir. Vidalı konik pimler, özellikle gevşemeye karşı son derece güvenli olmalarıyla bilinir. Bu özellikleri nedeniyle, sık sık çıkarılıp tekrar monte edilmesi gereken parçaların hizalanmasında ve sabitlenmesinde yaygın olarak tercih edilir.
Bu pimlerin en önemli özelliği, deliklerin hassas ve toleranslı olarak işlenmesini gerektirmeleridir. Bu nedenle, silindirik pimlerin yerleştirileceği yüzeylerin çok pürüzsüz ve düzgün olması beklenir. Yüzeyin bu şekilde işlenmesi, pimlerin doğru ve güvenilir bir şekilde yerine oturmasını sağlar. Ancak, bu pürüzsüz yüzeyler, titreşim nedeniyle pimlerin zamanla gevşeme riskini de artırabilir. Silindirik pimler, merkezleme işlemlerinde yüksek hassasiyet ve güvenilirlik sağlarlar.
Çentikli pimler, yüzeylerinde çeşitli çentikler veya oluklar bulunan pimlerdir. Bu çentikler, pimlerin yerine oturduktan sonra kaymasını veya yer değiştirmesini önler. Çentikli pimlerin en önemli avantajı, montaj ve demontaj işlemlerinin kolay ve güvenli bir şekilde yapılabilmesidir. Çentikli pimler, genellikle düşük yük taşıma kapasitesine sahip hafif uygulamalarda kullanılırlar. Elektronik cihazlar, küçük makineler, aletler ve hassas montaj gerektiren diğer uygulamalarda yaygın olarak tercih edilirler. Çentikli yapıları sayesinde, bu pimler titreşim ve darbelere karşı daha dayanıklıdır ve monte edildikleri parçaların stabilitesini artırır.
Yay pimleri, mekanik sistemlerde parçaların sabitlenmesi ve hizalanması için kullanılan esnek ve dayanıklı bağlantı elemanlarıdır. Bu pimler, genellikle esnek malzemelerden yapılır ve montaj sırasında sıkıca yerine oturacak şekilde tasarlanmıştır. Yay pimlerinin en büyük avantajı, montaj ve demontaj işlemlerinin kolayca yapılabilmesi ve parçaların güvenli bir şekilde sabitlenmesidir.